Nghệ có thể là một thực phẩm bổ sung dinh dưỡng hiệu quả nhất hiện nay. Nhiều nghiên cứu có chất lượng đã cho thấy rằng nghệ có lợi ích to lớn cho cơ thể và bộ não của bạn. Dưới đây là những lợi ích sức khỏe dựa trên bằng chứng khoa học của nghệ.
________________________________________
Củ nghệ có hàm lượng curcumin cao nhất trong các loại dược liệu, một chất có đặc tính chống viêm và chống oxy hóa mạnh. Phần lớn các nghiên cứu sử dụng các chiết xuất từ củ nghệ đã được tiêu chuẩn hóa, bao gồm cả một lượng lớn curcumin. Chiến lược mới dựa trên công nghệ nano đang được tích cực khám phá để nâng cao sinh khả dụng của curcumin và làm giảm tính độc của nó.
Tình trạng viêm mạn tính được biết đến là một yếu tố góp phần vào nhiều bệnh phổ biến ở phương Tây. Curcumin có thể ức chế nhiều phân tử được biết đến với vai trò quan trọng trong tình trạng viêm. Curcumin, được triết xuất từ nghệ, gần đây cũng đã được chứng minh là có tác dụng ức chế sự phát triển của Helicobacter pylori, một vi khuẩn có vai trò quan trọng trong các bệnh lý dạ dày tá tràng.
Curcumin có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ. Bản thân nó trực tiếp trung hòa các gốc tự do, sau đó kích thích các enzyme chống oxy hóa của cơ thể.
Curcumin làm tăng nồng độ yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc não (BDNF), làm tăng sự phát triển của các tế bào thần kinh mới và chống lại các quá trình thoái hóa khác nhau trong não bộ.
Curcumin tác dụng có lợi trên một vài yếu tố mà chúng ta biết rằng có vai trò quan trọng trong bệnh lý tim mạch. Nó làm cải thiện chức năng nội mô và là chất chống viêm và chống oxy hóa mạnh.
Curcumin mang tới một vài sự thay đổi ở mức phân tử rằng nó có thể giúp ngăn ngừa và thậm chí có thể điều trị ung thư.
Curcumin có thể vượt qua hàng rào máu-não và đã được chứng minh mang tới nhiều sự cải thiện trong quá trình bệnh học của bệnh Alzheimer.
Viêm khớp là một rối loạn phổ biến được đặc trưng bằng tình trạng viêm trong khớp. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy curcumin có thể giúp điều trị triệu chứng viêm khớp và trong rất nhiều trường hợp nó còn có hiệu quả hơn các thuốc chống viêm.
Một nghiên cứu ở 60 bệnh nhân trầm cảm cho thấy rằng curcumin có hiệu quả tương tự prozac trong việc làm giảm các triệu chứng của trầm cảm.
Curcumin có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa và chống lại các bệnh lý liên quan tới tuổi.
________________________________________
1. Nghệ chứa đựng các hợp chất hoạt tính sinh học có thuộc tính dược liệu mạnh
Nghệ là một gia vị có vai trò chính tạo lên mầu vàng cho cà ri. Nghệ đã được sử dụng ở Ấn Độ từ hàng ngàn năm trước như là một loại gia vị và dược liệu. Gần đây, khoa học đã bắt đầu hồi cứu lại những gì mà người Ấn Độ đã biết đến trong một thời gian dài. Nghệ thực sự chứa đựng các hợp chất có những thuộc tính dược liệu[1], các hợp chất này được gọi là các curcuminoid mà trong đó hợp chất quan trọng nhất là curcumin. Curcumin là hoạt chất chính trong củ nghệ, nó có tác dụng chống viêm mạnh mẽ và là một chất chống oxy hóa rất mạnh. Tuy nhiên, hàm lượng curcumin trong củ nghệ không phải là cao, nó chiếm khoảng 3% trọng lượng củ nghệ.[2]
Hầu hết các nghiên cứu về loại dược liệu này đang sử dụng các chất chiết xuất từ củ nghệ mà thành phần chủ yếu là curcumin với liều lượng thường trên 1g mỗi ngày. Sẽ rất khó khăn để đạt được nồng độ cao trong máu nếu chỉ sử dụng gia vị nghệ trong thực phẩm mà bạn vẫn dùng. Vì vậy, nếu muốn có được đầy đủ các tác dụng thì bạn cần phải sử dụng chất chiết xuất có chứa một lượng đáng kể curcumin. Thật không may, sinh khả dụng của curcumin rất thấp do độ hòa tan trong nước kém khiến tỷ lệ curcumin hấp thu vào máu không cao, do tỷ lệ chuyển hóa trong máu của curcumin cao và nó nhanh chóng bị đào thải khỏi cơ thể. Do đó, người ta thường sử dụng hạt tiêu đen kèm với curcurin vì trong hạt tiêu đen có chất piperine, một chất tự nhiên làm tăng sự hấp thu curcumin lên tới 2000%.[3] Hơn nữa, gần đây chiến lược mới dựa trên công nghệ nano đang được tích cực khám phá trên toàn thế giới để nâng cao sinh khả dụng của curcumin và làm giảm tính độc của nó đồng thời tạo ra một số lợi ích như tăng độ hòa tan, cải thiện sự hấp thu của tế bào, giữ ổn định nồng độ trong máu, giúp giải phóng có kiểm soát, thiết kế đa chức năng, tăng cường dược tính.[4][5] Curcurin còn có khả năng làm tan chất béo, cho nên nó vẫn thường được sử dụng cùng với bữa ăn nhiều mỡ.
Củ nghệ có hàm lượng curcumin cao nhất trong các loại dược liệu, một chất có đặc tính chống viêm và chống oxy hóa mạnh. Phần lớn các nghiên cứu sử dụng các chiết xuất từ củ nghệ đã được tiêu chuẩn hóa, bao gồm cả một lượng lớn curcumin. Chiến lược mới dựa trên công nghệ nano đang được tích cực khám phá để nâng cao sinh khả dụng của curcumin và làm giảm tính độc của nó.
2. Curcumin là một hợp chất chống viêm và kháng khuẩn tự nhiên
Tình trạng viêm có vai trò vô cùng quan trọng, nó giúp cơ thể chống lại những kẻ xâm lược từ bên ngoài và nó cũng có vai trò trong việc sửa chữa tổn thương. Nếu không có tình trạng viêm, các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn có thể dễ dàng tấn công cơ thể và tiêu diệt chúng ta. Mặc dù viêm cấp tính (ngắn hạn) là có lợi, nhưng nó có thể trở thành vấn đề lớn khi viêm chuyển sang mạn tính (dài hạn) và có những phản ứng không phù hợp chống lại các mô của cơ thể.
Hiện nay người ta tin rằng, tình trạng viêm mạn tính ở mức độ thấp có vai trò rất lớn trong hầu hết các bệnh lý mạn tính ở phương Tây. Các bệnh lý mạn tính này bao gồm bệnh tim mạch, bệnh ung thư, hội chứng chuyển hóa, bệnh Alzheimer và nhiều tình trạng thoái hóa khác nhau.[6][7][8] Vì vậy, bất cứ điều gì có thể giúp chống lại tình trạng viêm mạn tính đều có tầm quan trọng trong việc dự phòng và thậm chí điều trị các bệnh lý này.
Người ta cũng chỉ ra rằng curcumin có tác dụng chống viêm mạnh, nó mạnh mẽ đến nỗi hiệu quả chống viêm có thể ngang hàng với hiệu quả của một số loại thuốc chống viêm khác.[9] Curcumin thực sự nhắm tới nhiều mắt xích trong quá trình viêm ở mức độ phân tử. Curcumin ngăn chặn NF-kB, một phân tử di chuyển vào nhân của tế bào và bật/khởi động gen liên quan tới tình trạng viêm. NF-kB được cho là đóng vai trò quan trọng trong nhiều bệnh lý mạn tính.[10][11] Không đi vào các chi tiết cần biết (tình trạng viêm vô cùng phức tạp), yếu tố chính ở đây là curcumin là một chất hoạt tính sinh học chống lại tình trạng viêm ở mức độ phân tử.[12][13][14] Trong một vài nghiên cứu, hiệu lực của nó có thuận lợi khi so với các thuốc dược phẩm chống viêm... ngoại trừ không có các tác dụng phụ.[15][16]
Thất bại điều trị là một nguyên nhân chính gây lo ngại với các bệnh lý dạ dày tá tràng có liên quan tới Helicobacter pylori như viêm dạ dày, loét dạ dày và ung thư dạ dày. Curcumin, được triết xuất từ nghệ, gần đây đã được chứng minh là có tác dụng ức chế sự phát triển của Helicobacter pylori. Hoạt tính kháng khuẩn của curcumin chống lại 65 chủng lâm sàng của Helicobacter pylori trong phòng thí nghiệm và bảo vệ khỏi sự lây nhiễm Helicobacter pylori trên người đã được nghiên cứu.[17][18]
Tình trạng viêm mạn tính được biết đến là một yếu tố góp phần vào nhiều bệnh phổ biến ở phương Tây. Curcumin có thể ức chế nhiều phân tử được biết đến với vai trò quan trọng trong tình trạng viêm. Curcumin, được triết xuất từ nghệ, gần đây cũng đã được chứng minh là có tác dụng ức chế sự phát triển của Helicobacter pylori, một vi khuẩn có vai trò quan trọng trong các bệnh lý dạ dày tá tràng.
3. Nghệ làm tăng đáng kể khả năng chống oxy hóa của cơ thể
Tổn thương do oxy hóa được cho là một trong những cơ chế đăng sau sự não hóa và nhiều loại bệnh. Nó liên quan tới các gốc tự do, các phân tử có hoạt tính cao với các electron đơn độc. Các gốc tự do có xu hướng phản ứng với các chất hữu cơ quan trọng như axit béo, protein và AND. Lý do chính mà các chất chống oxy hóa rất có lợi là chúng bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do.
Curcumin là chất chống oxy hóa mạnh đến nỗi nó có thể trung hòa các gốc tự do do cấu trúc hóa học của nó.[19][20] Đồng thời curcumin cũng thúc đẩy hoạt động của các men (enzymes) chống oxy hóa của cơ thể.[21][22] Bằng cách đó, curcumin đã “giáng 2 đòn liên tiếp” lên các gốc tự do. Nó ngăn chặn trực tiếp quá trình oxy hóa thông qua việc trung hòa các gốc tự do, sau đó nó kích thích các cơ chế chống oxy hóa của cơ thể.
Curcumin có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ. Bản thân nó trực tiếp trung hòa các gốc tự do, sau đó kích thích các enzyme chống oxy hóa của cơ thể.
4. Curcumin thúc đẩy yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc não (BDNF), liên quan tới việc cải thiện chức năng não và giảm nguy cơ các bệnh não
Trước đây người ta cho rằng tế bào thần kinh không thể phân chia và nhân lên sau thời thơ ấu. Tuy nhiên, hiện nay người ta biết rằng điều này có thể xảy ra. Các tế bào thần kinh có khả năng hình thành các kết nối mới, nhưng trong một số vùng của bộ não các tế bào thần kinh còn có thể nhân và tăng sinh về số lượng. Một trong những yếu tố chính của quá trình này là yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc não (BDNF), một loại hormon tăng trưởng có chức năng trong não.[24]
Nhiều rối loạn não phổ biến có liên quan tới nồng độ hormon này giảm. Các rối loạn này bao gồm trầm cảm và bệnh Alzheimer.[25][26]
Điều thú vị là curcumin có thể làm tăng nồng độ yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc não trong não.[27][28] Bằng cách này, nó có thể có hiệu quả trong việc trì hoãn hoặc thậm chí đảo ngược nhiều bệnh não và các suy giảm chức năng não bộ liên quan tới tuổi.[29] Ngoài ra còn có khả năng rằng nó có thể giúp cải thiện trí nhớ và khiến bạn thông minh hơn. Để hiểu hết được tác dụng của curcumin trên nồng độ yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc não (BDNF) thì chắc chắn cần phải có thêm nhiều thử nghiệm trong các nghiên cứu kiểm chứng ở người.[30]
Curcumin làm tăng nồng độ yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc não (BDNF), làm tăng sự phát triển của các tế bào thần kinh mới và chống lại các quá trình thoái hóa khác nhau trong não bộ.
5. Curcumin mang tới nhiều sự cải thiện mà có thể làm giảm nguy cơ bệnh lý tim mạch
Bệnh tim là kẻ giết người lớn nhất trên thế giới.[31] Nó đã được nghiên cứu trong nhiều thập kỷ qua và các nhà nghiên cứu đã biết được rất nhiều lý do tại sao nó xảy ra. Người ta đã chỉ ra rằng bệnh tim vô cùng phức tạp và có nhiều yếu tố khác nhau cùng góp phần vào.
Curcumin có thể giúp đảo ngược nhiều bước trong quá trình bệnh tim.[32] Có lẽ lợi ích chính của curcumin khi nói tới bệnh tim là nó làm cải thiện chức năng nội mô, là lớp niêm mạc của mạch máu. Người ta cũng biết rằng rối loạn chức năng nội mô là động lực chính của bệnh tim và liên quan tới việc nội mô mất khả năng điều hòa huyết áp, đông máu, và nhiều yếu tố khác nhau.[33] Một số nghiên cứu cho rằng curcumin làm cải thiện chức năng nội mô. Trong một nghiên cứu cho thấy nó có hiệu quả tương tự như việc tập luyện, các nghiên cứu khác cũng đã chứng minh rằng nó có tác dụng giống như thuốc Atorvastatin.[34][35]
Curcumin còn làm giảm tình trạng viêm và oxy hóa (như đã thảo luận ở phần trên), các tình trạng này cũng có vai trò rất quan trọng trong bệnh lý tim mạch. Trong một nghiên cứu , 121 bệnh nhân được phẫu thuật bắc cầu động mạch vành được chọn ngẫu nhiên vào 2 nhóm nghiên cứu: sử dụng giả dược hoặc sử dụng 4g curcumin mỗi ngày trước và sau phẫu thuật một vài ngày. Nhóm sử dụng curcumin đã giảm được 65% nguy cơ cơn đau tim trong bệnh viện.[36]
Curcumin tác dụng có lợi trên một vài yếu tố mà chúng ta biết rằng có vai trò quan trọng trong bệnh lý tim mạch. Nó làm cải thiện chức năng nội mô và là chất chống viêm và chống oxy hóa mạnh.
6. Nghệ có thể giúp ngăn chặn (thậm chí điều trị) ung thư
Ung thư là một căn bệnh khủng khiếp, nó được đặc trưng bằng sự phát triển không thể kiểm soát của các tế bào. Có nhiều hình thái ung thư khác nhau, nhưng chúng đều có một vài đặc điểm chung, một vài trong số các hình thái ung thư đã được chứng minh chịu sự ảnh hưởng của việc bổ sung curcumin.[37] Các nhà khoa học đã nghiên cứu curcumin như là một dược liệu có ích trong điều trị ung thư. Nó có thể ảnh hưởng tới sự tăng trưởng, phát triển và lan truyền ở mức độ phân tử của ung thư.[38] Các nghiên cứu đã chứng minh rằng nó có thể làm giảm sự hình thành mạch máu (tăng trưởng các mạch máu mới trong khối u), sự di căn (sự lan truyền của ung thư), cũng như việc góp phần vào tiêu diệt tế bào ung thư.[39]
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng curcumin có thể làm giảm sự tăng trưởng tế bào ung thư trong phòng thí nghiệm và ức chế sự tăng trưởng của khối u ở động vật thử nghiệm.[40][41] Cho dù với liều cao curcumin (tốt nhất kết hợp với chất tăng cường sự hấp thu như pepper) có thể giúp điều trị ung thư ở người vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ. Tuy nhiên, có một số bằng chứng cho thấy nó có thể giúp ngăn ngừa ung thư xuất hiện ở vị trí đầu tiên (ung thư nguyên phát), đặc biệt là ung thư hệ thống tiêu hóa (ví dụ ung thư đại trực tràng). Trong một nghiên cứu ở 44 nam giới có tổn thương ở đại tràng mà đôi khi chúng có thể chuyển thành ung thư, với 4g curcumin mỗi ngày trong 30 ngày đã làm giảm 40% số lượng tổn thương này.[42]
Có thể một ngày nào đó, curcumin sẽ được sử dụng cùng với các biện pháp điều trị ung thư thông thường. Còn quá sớm để nói chắc chắn, nhưng nó có vẻ đầy hứa hẹn và điều này vẫn đang được nghiên cứu sâu khi chúng ta đang thảo luận chủ đề này.
Curcumin mang tới một vài sự thay đổi ở mức phân tử rằng nó có thể giúp ngăn ngừa và thậm chí có thể điều trị ung thư.
7. Curcumin có thể hữu ích trong phòng chống và điều trị bệnh Alzheimer
Bệnh Alzheimer là bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến nhất trên thế giới và là nguyên nhân đứng hàng đầu của chứng sa sút trí tuệ. Thật không may, hiện nay vẫn chưa có biện pháp điều trị tốt bệnh Alzheimer. Vì vậy, việc ngăn chặn bệnh biểu hiện lần đầu là vô cùng quan trọng.
Curcumin đã được chứng minh là có thể vượt qua được hàng rào máu-não.[43] Mặt khác, nó cũng được biết tới là một chất chống lại tình trạng viêm và oxy hóa mạnh,[44] là hai tình trạng có vai trò quan trọng trong bệnh Alzheimer. Hơn nữa, một đặc điểm quan trọng của bệnh Alzheimer là sự tích tụ của các đám rối protein được gọi là các mảng Amyloid. Các nghiên cứu đã cho thấy rằng curcumin có thể giúp “dọn sạch” các mảng bám này.[44]
Curcumin thực sự có thể làm chậm hoặc thậm chí đảo ngược sự tiến triển của bệnh Alzheimer hay không cần phải được nghiên cứu phù hợp.[44]
Curcumin có thể vượt qua hàng rào máu-não và đã được chứng minh mang tới nhiều sự cải thiện trong quá trình bệnh học của bệnh Alzheimer.
8. Bệnh nhân viêm khớp đáp ứng rất tốt với việc bổ sung curcumin
Viêm khớp là một vấn đề phổ biến ở các nước phương Tây. Có một vài loại khác nhau, nhưng hầu hết liên quan tới một số loại viêm trong khớp.
Người ta cho rằng curcumin là chất chống viêm mạnh, điều này có nghĩa rằng nó có thể hữu ích trong viêm khớp. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rõ điều này. Trong một nghiên cứu bệnh nhân viêm khớp dạng thấp, curcumin thậm chí còn hiệu quả hơn các thuốc chống viêm khác.[47] Nhiều nghiên cứu khác đã xem xét hiệu quả của curcumin trên viêm khớp và ghi nhận sự cải thiện nhiều triệu chứng khác nhau.[48][49]
Viêm khớp là một rối loạn phổ biến được đặc trưng bằng tình trạng viêm trong khớp. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy curcumin có thể giúp điều trị triệu chứng viêm khớp và trong rất nhiều trường hợp nó còn có hiệu quả hơn các thuốc chống viêm.
9. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng curcumin rất có lợi chống lại trầm cảm
Curcumin đã được chứng minh có nhiều hứa hẹn trong điều trị trầm cảm. Trong một nghiên cứu kiểm chứng, 60 bệnh nhân được lựa chọn ngẫu nhiên vào 3 nhóm.[50]. Một nhóm sử dụng prozac, một nhóm sử dụng 1g curcumin, và nhóm thứ ba sử dụng cả prozac và curcumin. Sau 6 tuần điều trị, curcumin mang tới sự cải thiện tương tự như prozac. Nhóm sử dụng cả hai prozac và curcumin cho kết quả tốt nhất. Theo nghiên cứu nhỏ này, curcumin có hiệu quả như thuốc chống trầm cảm.
Trầm cảm còn liên quan tới nồng độ yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc não (BNDF) giảm và chân hải mã (hippocampus) hẹp, vùng não có vai trò trong việc học và nhớ. Curcunin làm tăng nồng độ yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc não, có khả năng làm đảo ngược một số thay đổi này.[51] Ngoài ra, cũng có một số bằng chứng cho thấy curcumin làm tăng các chất dẫn truyền thần kinh serotonin và dopamin.[52][53]
Một nghiên cứu ở 60 bệnh nhân trầm cảm cho thấy rằng curcumin có hiệu quả tương tự prozac trong việc làm giảm các triệu chứng của trầm cảm.
10. Curcumin có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa và chống lại các bệnh lý liên quan tới tuổi
Nếu curcumin thực sự có thể giúp ngăn chặn bệnh lý tim mạch, ung thư và bệnh Alzheimer... thì sau đó điều này sẽ có lợi ích rõ ràng cho tuổi thọ. Vì lý do này, curcumin đã trở lên phổ biến như là một chất bổ sung chống lão hóa.[54]
Người ta cho rằng tình trạng oxy hóa và viêm đóng vai trò quan trọng trong lão hóa, do vậy curcumin có thể có tác dụng trực tiếp chứ không chỉ phòng ngừa bệnh.[55]
ThS. BS. Lương Quốc Chính
Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai
